Nhiều cơ sở thu mua phế liệu “quên” bảo vệ môi trường

Bỏ túi riêng, hại chung

Theo quy định của pháp luật, các cơ sở thu mua phế liệu trước khi đi vào hoạt động, ngoài có giấy phép kinh doanh còn phải lập kế hoạch bảo vệ môi trường (BVMT) trình cấp có thẩm quyền xác nhận. Đây cũng là cơ sở pháp lý để chủ cơ sở thực hiện các giải pháp quản lý chất thải, xử lý nước, khí thải trong quá trình hoạt động, không để tác động xấu đến môi trường. Quy định là vậy song phần lớn các cơ sở thu mua phế liệu không có kế hoạch BVMT. Điều này đồng nghĩa với việc các điểm thu gom vi phạm pháp luật về môi trường.

“Mục sở thị” tại TP Bắc Giang, không khó để bắt gặp các bãi chứa phế liệu nhếch nhác trong khu dân cư song không có thủ tục về môi trường. Nằm giáp đường tỉnh 295B, đoạn qua phường Ngô Quyền, gia đình chị Phạm Thị Yên làm nghề gom phế liệu từ nhiều năm nay. Tại đây, bao túi ni- lông, dây điện, bìa cát- tông, sắt, thép, nhựa, tủ lạnh, máy giặt, bình ga, ti vi hỏng… chất đống trên vỉa hè, thậm chí lấn cả lòng đường bốc mùi hôi khó chịu.

Chị Yên thừa nhận gia đình làm nghề thu mua phế liệu trong đó có cả chất thải nguy hại song đến nay vẫn chưa lập kế hoạch BVMT theo quy định. Điều đáng nói, cơ sở này còn liền kề với một số quán cơm nên nhiều khách hàng ra vào luôn ái ngại. Khổ hơn cả là nhiều hộ dân sống gần “vựa” phế liệu này thường xuyên phải hứng chịu bụi bặm, mùi hôi hám.

Tình trạng trên còn xảy ra tại gia đình ông Thân Văn Tùng, thôn Như Thiết, xã Hồng Thái (Việt Yên). Ngoài mua phế liệu thông thường, cơ sở này còn chất đống la liệt vỏ thùng phuy đựng dung môi hóa chất, xếp trên khu đất không có mái che, nền đất, thậm chí tràn cả ra lề đường tỉnh 295B.

Cơ sở này đã mở rộng quy mô kinh doanh so với ban đầu trong nhiều năm nay nhưng không lập kế hoạch BVMT bổ sung. Nước thải từ khu chứa phế liệu vẫn chảy trực tiếp ra ngoài. Không ai dám chắc, khi trời mưa, nước hóa chất còn lại từ các thùng phuy trên không ngấm xuống đất, gây ô nhiễm. Tình trạng kinh doanh phế liệu, không lập kế hoạch BVMT, gây ô nhiễm còn xảy ra tại gia đình chị Trịnh Thị Thắm, thôn 15, xã Hương Lạc (Lạng Giang).

Theo số liệu rà soát chưa đầy đủ của các huyện, TP, toàn tỉnh hiện có 300 điểm thu mua phế liệu, tập trung ở các huyện: Việt Yên, Yên Dũng, Lạng Giang, Hiệp Hòa, Lục Ngạn, Lục Nam… song mới có khoảng 1/3 cơ sở lập kế hoạch BVMT.

Chỉ cho phép hoạt động khi đủ thủ tục

Ông Vũ Văn Tưởng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) cho biết, theo Luật BVMT năm 2014, các hộ kinh doanh phế liệu phải lập kế hoạch BVMT trước khi đi vào hoạt động. UBND các huyện, TP có trách nhiệm đôn đốc, hướng dẫn chủ cơ sở là hộ gia đình lập kế hoạch BVMT và xác nhận kế hoạch này. Tuy nhiên, do các địa phương chưa quản lý chặt chẽ và chưa áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính nào đối với các cơ sở vi phạm nên còn tình trạng “bỏ trắng” thủ tục về môi trường.

Lo ngại hơn, qua trao đổi với phóng viên, đại diện lãnh đạo Phòng TN&MT huyện Việt Yên, Yên Dũng cho biết, đến nay cả hai địa phương này đều chưa nắm rõ trên địa bàn hiện có bao nhiêu cơ sở TMPL và số trường hợp đã được xác nhận kế hoạch BVMT.

Như vậy, nếu các cơ sở thu mua vi phạm, Phòng TN&MT sẽ không tham mưu, đề xuất cấp có thẩm quyền xử phạt theo quy định để răn đe. Cùng đó, chính quyền cấp xã còn chưa làm tròn trách nhiệm được giao trong việc kiểm tra, giám sát thực hiện Luật BVMT đối với các điểm cân phế liệu.

Đồng thời yêu cầu các cơ sở này đầu tư đầy đủ các trang thiết bị xử lý chất thải, rác thải trước khi kinh doanh. Đặc biệt, nhiều chủ cơ sở chỉ quan tâm đến lợi ích kinh tế trước mắt mà không quan tâm thực hiện thủ tục về môi trường.

Để từng bước chấn chỉnh vi phạm, thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Linh về quản lý chất thải, mới đây, ngày 14-9, Sở TN&MT đã ban hành văn bản đề nghị UBND các huyện, TP chỉ đạo cơ quan chuyên môn, các xã, phường, thị trấn tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về BVMT đối với các cơ sở thu mua phế liệu. Đồng thời phát hiện và xử phạt nặng các trường hợp sai phạm theo quy định để răn đe.

Cùng với các biện pháp trên, Sở TN&MT đang tập trung đề nghị các huyện, TP khẩn trương rà soát các điểm thu mua phế liệu, yêu cầu lập kế hoạch BVMT và thực hiện nghiêm các giải pháp quản lý chất thải, nước, khí thải, bảo đảm an toàn, phòng chống cháy nổ. Về phía các địa phương cần xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh không có giấy phép, thiếu thủ tục về môi trường, không bảo đảm vệ sinh, an toàn cháy nổ, đồng thời ấn định thời gian khắc phục, gắn với hậu kiểm. Đi liền với đó, cấp có thẩm quyền chỉ xem xét cấp giấy phép kinh doanh cho các cơ sở phế liệu khi đã hoàn thiện thủ tục về môi trường.